Bitkilerde ‘su stresi’nin önlenmesinde 2 bakterinin etkililiği araştırılıyor

TARIM ve Orman Bakanlığı Ziraî Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğü’nce (TAGEM) mikroorganizma ve omurgasız genetik kaynakları üzerine yapılan çalışmada, elde edilen rizosfer bakteri ile rizobakterilerin bitkiler üzerindeki tesirleri denendi. Bakterilerin ürettiği enzimlerden birinde, bitkilerde gerilim faktörlerinin tesirini azaltan tesirler gözlemlendi. Bitkilerin, kuraklık yahut öbür tesirlere bağlı su kısıtı duruma karşı su geriliminin önlenmesi ile ilgili çalışma başlatıldı. Kuraklık gerilimine karşı bitkilere yararı araştırılan bakteriler ve sonuçları, bu yıl çıkacak raporda yer alacak. Sonuca nazaran gelecek yıllarda biyolojik eser preparat ve patent için proje hazırlanacak.

Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı TAGEM tarafından genetik kaynakların korunarak gelecek nesillere aktarılması amacıyla hazırlanan ‘Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Tescil’ işlemleri kapsamında; halk elinde koruma, enstitüde koruma ve gen bankalarında koruma çalışmaları devam ediyor. 2007-2012 yıllarında sürdürülen ‘Türkiye Yerli Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarından Kimilerinin Korunması ve Ön Moleküler Tanımlanması’ (TÜRKHAYGEN-1) projesi kapsamında 2 farklı gen bankası kuruldu. Ankara’da bulunan Memleketler arası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezi ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü gen bankalarında 19 küçükbaş, 7 büyükbaş ve 5 at ırkına ilişkin 88 bin genetik malzeme saklanıyor.

TESCİL SAYISI 77’YE ULAŞTI2021 yılı itibarıyla 27 ilde 751 yetiştiriciye ait 14 bin 880 baş hayvan ile 8 bin 950 arı kolonisi de halk eliyle korunuyor. Türkiye’nin en değerli gen kaynaklarından olan ve Bursa Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü bünyesinde müdafaa altında olan ‘Bursa Beyazı’ ve ‘Bursa Beyazı Alaca’ ipek böceği çizgileri da Bolu ve Eskişehir’de yetiştirici elinde koruma altına alındı. Böylece kan yakınlığı kaynaklı oluşabilecek hatların kaybolma riskinin önüne geçildi. Önemli genetik kaynaklarından Van ile özdeşleşmiş olan ‘Norduz Koyunu’ için de tescil edilmesi için başvuru yapıldı. Bu kapsamda ‘Norduz Koyunu’na ait materyaller (DNA, hücre, embriyo, sperma) dondurularak muhafaza altına alındı ve moleküler düzeyde ön tanımlamalar yapıldı. Proje kapsamında 2021 yılında 18 yetiştiriciye ait 1000 ‘Norduz Koyunu’na 90 bin TL de destekleme ödemesi yapıldı. Dünyada sadece Van’ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve 13 kaburgası olan ‘Norduz Koyunu’ TAGEM bünyesinde yürütülen ‘Hayvan Genetik Kaynaklarının Tescili İşlemleri’ kapsamında yapılan çalışmalar sonucu Resmi Gazete’de yayımlanarak tescil edildi. ‘Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Tescili’ işlemleri kapsamında tescil edilen toplam evcil hayvan genetik kaynaklarının sayısı 77’ye ulaştı. 2 BAKTERİ İÇİN TESCİL ÇALIŞMASIAyrıca mikroorganizma ve omurgasızlar genetik kaynakları kapsamında; 2017 yılından itibaren gen bankası altyapısı kullanılarak yürütülen projeler ile klasik eserlerden elde edilen 650 laktik asit bakterisi, gen bankası envanterine kaydedilerek müdafaaya alındı. Ayrıyeten 2 bakteri için tescil çalışmaları başlatılarak, eser denemelerine geçildi. Denemeler kapsamında Konya ve Karaman vilayetlerine ilişkin ilçelerdeki farklı bitki kök bölgesinden elde edilen rizosfer bakterilerin buğdayda kuraklık gerilimine karşı aktiflikleri belirlenecek. Projenin ön çalışmasında; buğday, fiğ, fasulye ve kimi yabancı otların rizosfer toprağından toplam 447 rizobakteriyel izolat elde edildi. Ayrıyeten rizobakterilerin ürettikleri enzimlerden birisinde bitkilerde gerilim faktörlerinin tesirini azaltan enzim aktiviteleri laboratuvar testleri ile belirlendi. Projede 2021-2022 yıllarında serada saksı denemeleri ve yağmur korunağı denemesi ile bitkide su gerilimine karşı aktiflikleri denendi. Doğal şartlarda su kısıtı durumunda bitkilerin bu gerilime karşı tesirleri ise fizyolojik parametreler üzerinden değerlendirilme kademesinde. Kuraklık gerilimine karşı bitkilere yararlı olan bakteriler ve sonuçlar bu yıl sonuç raporunda yer alacak. Çıkacak sonuca nazaran ilerideki yıllarda biyolojik eser preparat ve patent için tekrar proje hazırlanacak.